Ngành xây dựng từ lâu đã giữ vai trò xương sống trong sự phát triển kinh tế – xã hội của mỗi quốc gia. Tại Việt Nam, tốc độ đô thị hóa nhanh chóng, nhu cầu nhà ở, cơ sở hạ tầng, giao thông và công trình công cộng ngày càng lớn đã thúc đẩy ngành xây dựng trở thành một trong những lĩnh vực thu hút nhiều nhân lực nhất. Tuy nhiên, bên cạnh những cơ hội rộng mở, sinh viên và kỹ sư trong ngành cũng phải đối mặt với không ít thách thức. Vậy, thuận lợi và khó khăn của ngành xây dựng là gì? Hãy cùng tìm hiểu chi tiết qua bài viết sau.

Tổng quan về ngành xây dựng

Ngành xây dựng là lĩnh vực chuyên thiết kế, thi công, quản lý và bảo trì các công trình phục vụ đời sống con người. Đây có thể là công trình dân dụng (nhà ở, cao ốc), công nghiệp (nhà máy, xưởng sản xuất), giao thông (cầu, đường, hầm), thủy lợi – thủy điện, hay cơ điện – hạ tầng kỹ thuật.

Đặc thù ngành xây dựng đòi hỏi sự kết hợp giữa kiến thức lý thuyết chuyên môn, kỹ năng thực hành, và khả năng quản lý dự án. Do đó, sinh viên ngành xây dựng không chỉ học các môn cơ sở kỹ thuật mà còn phải tiếp cận các công nghệ mới như BIM, AutoCAD, Revit, cùng nhiều phần mềm thiết kế – quản lý tiên tiến khác.

Thực trạng ngành xây dựng hiện nay

Ngành xây dựng tại Việt Nam đang giữ vai trò then chốt trong quá trình công nghiệp hóa – hiện đại hóa đất nước. Theo báo cáo của Bộ Xây dựng, tốc độ tăng trưởng của ngành đạt trung bình 8–9%/năm trong giai đoạn 2018–2023, đóng góp khoảng 6–8% GDP cả nước. Nhu cầu xây dựng hạ tầng giao thông, đô thị, khu công nghiệp và nhà ở ngày càng tăng mạnh, nhất là tại các thành phố lớn.

Bên cạnh những cơ hội rộng mở, ngành xây dựng cũng đang đối mặt với nhiều thách thức: sự cạnh tranh gay gắt giữa các nhà thầu trong và ngoài nước, yêu cầu cao về công nghệ mới như BIM, vật liệu xanh, công trình thông minh; cùng với đó là tình trạng thiếu hụt lao động kỹ thuật tay nghề cao. Ngoài ra, yếu tố an toàn lao động và bảo vệ môi trường cũng ngày càng được chú trọng, đòi hỏi đội ngũ nhân sự ngành xây dựng phải liên tục nâng cao năng lực.

Thuận lợi của ngành xây dựng

Nhu cầu thị trường cao

Theo Bộ Xây dựng, nhu cầu nhân lực ngành xây dựng tại Việt Nam tăng trung bình 8 – 10%/năm. Tốc độ đô thị hóa mạnh mẽ, hàng loạt dự án giao thông trọng điểm (cao tốc Bắc – Nam, sân bay Long Thành, các tuyến metro tại Hà Nội, TP.HCM) được triển khai đã tạo nên nhu cầu lớn về nhân lực xây dựng.

Cơ hội việc làm rộng mở

Sinh viên tốt nghiệp ngành xây dựng có thể làm việc tại:

• Doanh nghiệp xây dựng, nhà thầu thi công.

• Công ty tư vấn thiết kế, giám sát công trình.

• Doanh nghiệp bất động sản, phát triển hạ tầng.

• Các cơ quan quản lý nhà nước, viện nghiên cứu.

Cơ hội việc làm không chỉ trong nước mà còn mở rộng sang thị trường quốc tế, nơi các kỹ sư Việt Nam được đánh giá cao về chuyên môn.

Mức thu nhập cạnh tranh

Theo thống kê, mức lương kỹ sư xây dựng mới ra trường dao động từ 8 – 12 triệu đồng/tháng, trong khi những người có 3 – 5 năm kinh nghiệm có thể đạt 15 – 25 triệu đồng/tháng. Với các vị trí quản lý, trưởng phòng, giám đốc dự án, thu nhập có thể từ 30 triệu đồng trở lên.

Cơ hội làm việc quốc tế

Nhiều doanh nghiệp nước ngoài như Nhật Bản, Hàn Quốc, Singapore, các nước Trung Đông thường xuyên tuyển dụng kỹ sư xây dựng Việt Nam với mức lương hấp dẫn. Đây là cơ hội để kỹ sư trẻ nâng cao tay nghề, học hỏi kinh nghiệm và cải thiện thu nhập.

Tiềm năng phát triển dài hạn

Ngành xây dựng gắn liền với sự phát triển đô thị và hạ tầng. Trong bối cảnh Việt Nam hướng tới mục tiêu trở thành nước công nghiệp phát triển vào năm 2045, ngành xây dựng chắc chắn sẽ tiếp tục giữ vai trò quan trọng và phát triển bền vững.

>>> Xem thêm: Tìm hiểu ngành xây dựng: Là gì? Học gì? Ra trường làm gì? Học ở đâu?

Khó khăn của ngành xây dựng

Môi trường làm việc khắc nghiệt

Phần lớn kỹ sư, công nhân xây dựng phải làm việc ngoài công trường, thường xuyên đối mặt với nắng nóng, mưa gió, bụi bặm. Ngoài ra, việc đi công tác xa nhà kéo dài cũng là một khó khăn đối với nhiều người. Điều này đòi hỏi sức khỏe tốt, tinh thần bền bỉ và khả năng thích nghi cao.

Yêu cầu kiến thức và kỹ năng cao

Xây dựng là lĩnh vực liên quan trực tiếp đến an toàn, chất lượng công trình và tính mạng con người. Vì vậy, sinh viên và kỹ sư xây dựng cần trang bị nền tảng kiến thức vững chắc. Đồng thời, kỹ sư cần có tư duy logic, óc sáng tạo và khả năng giải quyết vấn đề nhanh chóng.

Cạnh tranh nghề nghiệp lớn

Ngành xây dựng có nhu cầu nhân lực cao, nhưng đồng thời sự cạnh tranh cũng rất khốc liệt. Để có cơ hội thăng tiến hoặc đảm nhận các vị trí quản lý, kỹ sư phải không ngừng học hỏi, nâng cao chuyên môn và chứng minh năng lực thực tế.

Rủi ro nghề nghiệp

Ngành xây dựng tiềm ẩn nhiều nguy cơ về tai nạn lao động, sập giàn giáo, cháy nổ, hoặc sự cố công trình. Ngoài ra, kỹ sư quản lý dự án còn chịu trách nhiệm rất lớn về tiến độ và chất lượng công trình, tạo áp lực không nhỏ. Đây là những yếu tố khiến nghề xây dựng luôn cần sự cẩn trọng, tuân thủ an toàn lao động và khả năng xử lý tình huống linh hoạt.

>>> Xem thêm: Triển vọng của nghề kỹ thuật xây dựng trong 5 năm tới

Giải pháp vượt qua khó khăn

Để chinh phục những thử thách trong ngành xây dựng, sinh viên và người đi làm có thể áp dụng một số giải pháp sau:

• Rèn luyện sức khỏe và tinh thần bền bỉ: Công trường đòi hỏi thể lực và sự kiên nhẫn, vì vậy việc duy trì chế độ tập luyện và nghỉ ngơi hợp lý là rất cần thiết.

• Không ngừng học tập, nâng cao chuyên môn: Cập nhật kiến thức mới, làm chủ các phần mềm thiết kế – quản lý hiện đại và tích lũy kinh nghiệm thực tế giúp bạn tự tin trước mọi yêu cầu công việc.

• Trang bị kỹ năng mềm: Khả năng làm việc nhóm, giao tiếp, quản lý thời gian và xử lý tình huống sẽ giúp bạn thích ứng nhanh và khẳng định bản thân.

• Tuân thủ an toàn lao động: Đây là nguyên tắc sống còn trong ngành xây dựng, giúp hạn chế rủi ro và bảo vệ chính mình cũng như đồng nghiệp.

• Tìm kiếm cơ hội trải nghiệm đa dạng: Thực tập tại các công ty, tham gia dự án thực tế hoặc học thêm chứng chỉ chuyên ngành sẽ mở rộng con đường nghề nghiệp và tạo lợi thế cạnh tranh.

Giải pháp cho người đi làm: Học ngành Kỹ thuật xây dựng từ xa 

Đối với những ai đã đi làm nhưng vẫn mong muốn nâng cao trình độ chuyên môn, hình thức học từ xa ngành Kỹ thuật xây dựng tại Đại học Kỹ thuật Công nghiệp chính là lựa chọn tối ưu. Chương trình được thiết kế linh hoạt, cho phép bạn vừa học vừa làm, tiết kiệm chi phí nhưng vẫn đảm bảo chất lượng đào tạo.

Người học có thể chủ động thời gian, học trực tuyến mọi lúc, mọi nơi, song vẫn nhận được bằng đại học có tương đương chính quy có giá trị toàn quốc. Nội dung chương trình bám sát thực tế ngành xây dựng, giúp sinh viên dễ dàng áp dụng kiến thức vào công việc hằng ngày. Đây là cơ hội lý tưởng để những người đang làm trong lĩnh vực xây dựng hoặc có dự định chuyển hướng nghề nghiệp nâng cao năng lực và mở rộng cơ hội thăng tiến.

Kết luận

Ngành xây dựng mang đến nhiều thuận lợi về cơ hội việc làm, mức lương hấp dẫn và tiềm năng phát triển dài hạn, nhưng cũng tồn tại khó khăn về môi trường làm việc, áp lực và rủi ro nghề nghiệp. Nếu bạn thực sự đam mê, có sức khỏe tốt, tư duy logic và sẵn sàng học hỏi không ngừng, ngành xây dựng chắc chắn sẽ mở ra một con đường sự nghiệp bền vững và giàu triển vọng.